|
|
|
 |
|
|
|
Página
153 |
|
|
Bukinan di salú i religioso
Mester eksistí un unidat perfekto entre e obreronan
ku ta traha ku e bukinan ku mester yena e mundu ku lus. Na unda ku e obra
di kolportahe wòrdu presentá entre nos rumannan, mester
presentá tantu e bukinan di salú i esnan religioso huntu,
komo parti di un obra uní. E relashon entre e bukinan religioso
i esnan di salú a wòrdu presentá na mi i ilustrá
dor di e union di hilunan ku un diseño bunita di un tela perfekto.
Igualmente importante.-Den tempu pasá
e bukinan di salú no a wòrdu usá ku e interes ku
nan importansia ta eksigí. Ounke nan a wòrdu altamente apresiá
pa un gran kantidat, hopi no a kere ku ta di importansia pa nan wòrdu
hiba na e públiko en general. Pero kiko por ta mihó pa prepará
pa e binida di Señor i pa risibí otro bèrdatnan di
importansia pa prepará un puebel pa Su binida, ku esun di spièrta
personanan pa nan mira e kosnan malu di e tempu aki i asina move nan (188)
na un reforma di nan kustumber no saludabel i di komplasé nan mes?
No mester spièrta e mundu pa e konosé e tema di reforma
pro salú? E hendenan no mester di e bèrdat ku ta wòrdu
presentá den e bukinan di salú? Mester manifestá
un sintimentu dife-
|
|
|
|
|
|
Página
154 |
|
|
rente di esun ku te awor tabatin den e obranan di salú den hopi
di nos kolportornan ku ta den e kampo.
No mester tin divishon i partidonan diferente entre
nos kolportornan i direktornan di kolportahe. Tur mester tin interes den
bende e bukinan ku ta trata asuntunan di salú meskos tambe pa bende
esnan ku ta puramente religioso. No mester establesé ku ta solamente
sierto bukinan e kolportornan mester traha kuné. Mester tin un
unidat perfekto, i un desaroyo ekilibrá i simétriko di e
obra tur kaminda.
Nan no mester ta separá.- E parsialidat
ku kua a trata hopi di e bukinan di salú, ta un ofensa pa Dios.
Separando e obra di salú for di e gran kurpa di e obra, no a keda
ordená pa Dios. E bèrdat presente ta deskansá tantu
den e obra dje reforma higiéniko komo den otro rasgonan dje trabou
evangéliko. Ningun aspekto, separá for di otro, por ta kompletamente
perfekto (Testimonies, tomo 6, página 326,327. Aña
1900). (189)
Ningun ramo riba su mes mester ta un speshalidat
Den tur nos obra nos mester kuida pa ningun ramo riba
su mes bira un speshalidat, miéntras ku otro interes ta sufri. No
a wòrdu mustra un interes korekto den pone nos revistanan di salú
den sirkulashon. E sirkulashon di e revistanan aki no mester wòrdu
deskuidá, sino di otro manera e pueblo lo sufri un gran pèrdida
(Review and Herald, 12-11-1901). |
|
|
|
|
|
Página
155 |
|
|
Kada un tin su debido lugá
Pero aunke e obra di salú tin
su lugá den plama e mensahe di e di tres angel, su abogadonan di
ningun manera mester lucha pa hasié tuma e lugá di e mensahe.
E bukinan di salú mester okupá nan debido lugá, pero
e sirkulashon di e bukinan aki ta únikamente unu di e hopi ramo
den e gran obra ku mester wòrdu hasí. E impreshon fuerte
ku tin biaha ta wòrdu duná na e kolportor den loke ta trata
e bukinan di salú, no mester determiná ku ta ekskluí
di e kampo otro bukinan importante ku mester ta den man di e hendenan.
Esnan ku ta enkargá ku e obra di kolportahe, mester ta hendenan
ku por diserní e relashon di kada parti di e obra den un gran konhunto.
Laga nan pone e debido atenshon na e sirkulashon di e bukinan di salú,
pero no hasi e ramo aki asina grandi ku e ta desviá e hendenan
di otro (190) ramo di interes importante,
ekskluyendo asina e bukinan ku tin un mensahe speshal ku e bèrdat
pa e mundu.
Mester di hopi edukashon pa traha ku e bukinan religioso
i tambe ku esnan ku ta trata e asuntu di salú i temperansia. Hopi
mester wòrdu bisá di e obra di kolportá ku bukinan
ku ta kontené kuminda spiritual, mester hasi hopi esfuerso pa animá
i eduká obreronan pa nan laga e bukinan ku ta kontené e
mensahe di e di tres angel sirkulá, komo loke ta wòrdu bisá
i hasí pa desaroyá obreronan ku ta traha ku e bukinan di
salú.
Nan ta komplementá otro.- Un tipo di
buki semper lo habri lugá pa otro. Nan tur dos ta esensial, i |
|
|
|
|
|
Página
156 |
|
|
nan tur dos mester ta den e kampo na e mesun tempu. Nan ta komplementá
otro, i ningun di nan dos por tuma lugá di otro. Nan tur dos ta
trata temanan di e balor mas haltu, i nan tur dos mester hasi nan parti
den e preparashon di e pueblo di Dios pa e último dianan aki. Nan
tur dos mester parse komo e bèrdat presente pa iluminá,
pa spièrta i pa kombensé. Nan dos mester kombiná
den e obra di santifiká i purifiká e iglesianan ku ta sperando
e binida di e Yu di Dios den poder i gran gloria.
Laga kada editorial i direktor di kolportahe traha ku entusiasmo
pa animá e kolportornan (191) ku awor
ta den e kampo, pa reklutá i eduká obreronan nobo. Laga
kada un fortalesé i edifiká e obra mes tantu ku ta posibel
sin debilitá e obra di otronan. Laga tur kos wòrdu hasí
ku amor fraternal i sin egoismo (Testimonies, tomo 6, página
327,328. Aña 1900).
E obra mester desaroyá di un manera simétriko
Reforma pro salú tin hopi relashon ku e mensahe di
e di tres angel meskos ku e brasa ta ku e kurpa; pero e brasa no por tuma
lugá di e kurpa. E proklamashon di e mensahe di e di tres angel,
e mandamentunan di Dios i e testimonio di Hesus, ta e preokupashon di
nos obra. E mensahe mester wòrdu proklamá ku un fuerte sklamamentu,
i mester bai rònt mundu. E presentashon di e prinsipionan higiéniko
mester uni ku e mensahe aki, pero den ningun kaso e mester ta independiente
di dje, ni di ningun mane- |
|
|
|
|
|
Página
157 |
|
|
ra tuma su lugá.... Mester tin un desaroyo bon ekilibrá,
simétriko di e obra den tur su aspektonan.... Mi ta deseá
pa e bukinan di salú okupá nan debido lugá; pero
nan ta únikamente unu di e hopi parti den e gran obra ku mester
wòrdu hasí. Señor a manda Su mensahe na mundu pa
medio di e bukinan ku tin e bèrdat pa e último dianan aki.
No mester siña e kolportornan ku un buki òf
un tipo di buki so mester (192) ta den e
kampo, a kosto di deskuidá e otronan. Entre e obreronan semper
tin algun ku por bai den kasi kualke direkshon. Esnan ku ta na kabes di
e obra di kolportahe mester ta hende ku mente bon ekilibrá, ku
por mira e relashon di kada parti di e obra den un gran konhunto. Laga
nan pone bon atenshon pa e bukinan di salú sirkulá, pero
no hasi di e ramo aki algu tan grandi ku ta distraí hendenan for
di otro aspektonan di interes vital (Carta 57,1896).
E benta di revista i bukinan di salú no ta stroba
di ningun manera e benta di e publikashonnan ku trata otro aspektonan
di e mensahe di e di tres angel. Nan tur mester prepará e kaminda
pa Señor Hesus bini den nubianan di shelu ku poder i gran gloria
(Manuscrito 113, 1901).
No ta tur mester traha ku e mesun buki
A pensa ku e mihó prosedimentu ta pa tur e kolportornan
traha ku un buki so na e mesun tempu den e kampo di kolportahe. Si esaki
wòrdu hasí no ta algu sabí ni kumbiniente. No mester
hiba un buki so na e públiko, manera kos ku e por supli tur demanda |
|
|
|
|
|
Página
158 |
|
|
pa e tempu aki. Si Señor tin lus pa Su pueblo, presentá
den diferente forma i vários buki, ken (193)
ta esnan ku ta tribi pa pone barera di manera ku e lus no por wòrdu
plama rònt di mundu? Señor ta deseá pa nos rumannan
traha plannan di manera ku e lus ku El a duna no keda skondí den
nos kasnan editorial, sino pa e bria pa lusa tur esnan ku risibié
(Manual for Canvassers, página 47. Aña 1902).
Publikashonnan pa tur klase
Ningun kolportor mester halsa e buki ku kua e ta traha
riba otronan ku ta presentá e bèrdat pa e tempu aki. Si
tur nos kolportornan traha ku un solo buki i konsentrá nan energianan
riba dje, e obra no por wòrdu hasí di akuerdo ku e plan
di Dios. No tur mente ta trahá di e mes un manera, i loke por ta
alimentu pa unu por laga di atraé otro; p'esei, mester tin den
e kampo bukinan ku ta trata den un variedat di forma temanan speshal pa
e tempu aki. Lo ta nesesario pa e kolportor hasi un selekshon sabí.
No laga ningun hende ku ta traha den e obra di Dios tin un mente chikitu
òf korto di bista. Señor tin hopi instrumènt pa medio
di kua E ta proponé pa traha. Ora ku un buki ta wòrdu halsa
mas ku otro ta eksistí e peliger di ku e obra ku ta mihó
adaptá pa duna hendenan lus ta wòrdu kitá di su lugá.
No tin nesesidat di kompará diferente bukinan, i husga di antemano
kua di nan (194) lo hasi mas bon. Dios tin
lugá pa tur bos i pa tur pèn ku el a inspirá pa papia
di dj'E. Pa algun mente lo ta difísil komprendé nos bukinan
mas kompliká, i un manera mas simpel di presentá e |
|
|
|
|
|
Página
159 |
|
|
bèrdat lo alkansá nan ku mas fasilidat. Ku e obreronan
ku ta dirigente, animá esnan mas debil, i mustra un interes igual
den kada un di e instrumentonan poné den akshon pa prepará
un pueblo pa e binida di Señor. Algun hende lo risibí mas
benefisio di revista i foyetonan, ku di e bukinan. E revistanan, i foyetonan
ku ta papia di Beibel, nan tur tin mester di atenshon den e obra di kolportahe,
pasobra nan ta manera medionan chikitu ku ta habri kaminda pa e obranan
mas grandi (Id., página 48,49. Aña 1902).
Foyetonan
E kolportor mester hiba foyeto i bukinan chikitu ku
e por regalá na esnan ku no por kumpra buki for di dje. Dje manera
aki e por introdusí e bèrdat den hopi hogar (Joyas de
los Testimonies, tomo 2, página 554. Aña 1900).
Esfuersonan mas desidido na fabor di e bukinan religioso
Pa kolportá ku nos publikashonnan ta un obra
evangéliko importante i masha benefisioso.... (195)
Aunke nos a bisa hopi tokante di kolportá ku e bukinan di salú
- i ainda nos ta kere ku nos mester plama e bukinan aki -, sinembargo
esfuersonan mas desidído mester wòrdu hasí pa presentá
na e hendenan e bukinan religioso importante. Nos publikashonnan por bai
lugánan kaminda aktualmente no por tene reunionnan. Den e lugánan
aki e kolportor evangéliko fiel ta tuma e lugá di e predikador
bibu (Carta 14, 1902). |
|
|
|
|
|
Página
160 |
|
|
Den e periodo aki di nos obra nos mester kuida tur
paso ku nos ta duna den publikashon di nos bukinan. Klaramente a wòrdu
mustra na mi ku nos mester reklutá hòmber i muhénan
di kapasidat komo kolportornan. Hopi di e esfuerso ku a wòrdu dediká
na bende bukinan médiko, mester wòrdu apliká awor
den pone e bukinan ku tin e bèrdat presente pa e tempu aki, pa
e evidensianan di nos fe i e temanan ku ta dilanti di nos por wòrdu
konosé pa e hendenan....
Nos mester hinka den e obra tur instrumènt bibu ku
ta sinti ku el a wòrdu skohé pa Dios pa hasi no un obra
komersial komun, sino un trabou ku lo duna lus i bèrdat, e bèrdat
bíbliko na mundu (Carta 72, 1907).
Bukinan grandi i chikitu
Mi no ta kere ku ta korekto pa dediká tantu
atenshon na bende bukinan mas (196) chikitu
deskuidando e bukinan grandi. Ta un eror pa laga den e rèkinan
e bukinan grandi ku Señor a revelá ku mester ta den man
di e hendenan, i lansa i bende e bukinan chikitu di un manera vigoroso
(Manuscrito 123, 1902).
No tin tempu pa kosnan vulgar
Nos ta demasiado serka dje final di historia di e tera
aki pa hiba na e hendenan un klase di buki ku no tin e mensahe ku nos
pueblo tin mester di dje. Dirigí nan atenshon na bukinan ku ta
trata di fe i di piedat práktiko. Limpia i santifiká e kampo.
Tin |
|
|
|
|
|
Página
161 |
|
|
abundansia di bukinan kapas di lusa e mundu.
Mi no ta komprendé pakiko nos revistanan mester tin
tantu notanan ku ta papia di otro bukinan ku no ta importante pa e tempu
aki. Den tur libreria bo por haña e bukinan aki na abundansia.
Pakiko no dirigí mente di hende na temanan ku tin palabra di bida
eterno? Pakiko no hasi un esfuerso pa haña komunikashon simpel,
real i bèrdadero di nos obreronan na tur parti di mundu? Dios ta
pidi e klase di lektura aki. Nos no tin tempu pa dediká na kosnan
vulgar, no tin tempu pa pèrdè den bukinan ku solamente ta
entretené (Counsels to Writers and Editors, página
147,148. Aña 1899).
(197) Mi a wòrdu
mustra ku e historianan komun ku ta wòrdu publiká den forma
di bukinan no ta importante pa nos bienestar. Mundu ta inundá di
e klase di publikashonnan aki, i e echo ku e sorto di bukinan aki ta wòrdu
bende rápidamente, di ningun manera ta evidensia ku nan ta bukinan
ku mester wòrdu plamá. E pashon pa kuentanan ta produsiendo
míles di bukinan sin balor, ku ta manera yerba seku, palu i palu
seku. E bukinan aki a wòrdu skirbi pa personanan ku mentenan eduká
pa saka fantasiá. Tur loke e mente imaginativo por pensa ta wòrdu
poné den buki, i ta presentá na mundu komo alimentu intelektual.
Pero hopi biaha e no tin balor nutritivo. "Kiko yerba seku tin di hasi
ku trigu?" Nos no tin mester di novela; pasobra nos ta tratando ku realidatnan
serio di bida (Id., página 147. Aña 1849). |
|
|
|
|
|
Página
162 |
|
|
Evitá literatura superfisial i eksitante
Mundu ta inundá di bukinan ku lo ta mihó
kima nan ku hasi nan sirkulá. Bukinan ku ta konta di guera ku indjannan
i temanan similar, publiká i bendé komo un medio pa gana
sèn, lo ta mihó pa nunka nan wòrdu lesá. Tin
un enkanto satániko den e bukinan aki. E relato di krímen
i krueldat ku ta hasi e kurason tristu tin un enkanto partikular riba
hopi hóben, pasobra nan ta oumentá den nan e deseo di ta
famá, asta pa e echonan mas malu. (198)
Tin hopi obra mas estriktamente históriko kua nan influensia ta
un poko mihó. E kosnan ekstraordinario, e krueldatnan, e práktikanan
malu presentá den e bukinan aki, a obra manera surde den hopi mente,
pa pone nan hasi e mes un aktonan aki. Bukinan ku ta pone pensamentunan
satániko den e mente humano ta haña nan publisidat den obranan
malu. E detayenan horibel di krímen i di miseria no mester wòrdu
ripití, i ningun hende ku ta kere den e bèrdat den e tempu
aki mester tuma parti pa laga e memoria ei keda na bida.
E historianan di amor i kuentanan superfisial i eksitante
ta konstituí otro klase di bukinan ku nan tur ta un maldishon pa
kualke lektor. E outor masha bon por agregá un bon lès i
hinka den dje sentimentunan religioso; no opstante, den mayoria di e kasonan
Satanas ta bistí ku paña di angel pa gaña i sedusí
ku mas efikasia. E mente ta wòrdu afektá den gran manera
pa e alimentu ku ta dun'é. E lesadónan di kuentanan superfisial
i eksitante ta bira inkapas pa hasi nan debernan. Nan ta biba un bida
ireal, i nan no ta sinti ningun deseo pa dediká na un okupashon |
|
|
|
|
|
Página
163 |
|
|
útil òf di investigá e Skrituranan, pa alimentá
nan mes di e maná selestial. E mente ta debilitá i ta pèrdè
su poder di kontemplá e problemanan grandi di deber i di destino.
(199) Mi a wòrdu mustra
ku e hubentut ta eksponé na mayor peliger pa e mal lekturanan.
Satanas konstantemente ta hala tantu hóben komo esnan di edat maduro
pa hasi nan gusta historianan sin balor. Si por a kima gran kantidat di
e bukinan publiká aki lo a evitá un plaga ku ta hasiendo
un obra teribel den debilitá mente i korumpí kurason. Ningun
hende por pensa ku e ta asina firme den e prinsipionan sano, ku e por
ta liber di e tentashon. Tur e lektura komun aki por wòrdu poné
libremente un banda.
Nos no tin pèrmit di Señor pa okupá
nos den drùkmentu òf benta di sorto di publikashon asina,
pasobra nan ta medio pa distruí hopi alma. Mi sa loke mi ta skirbi;
pasobra e asuntu aki a wòrdu mustra na mi. Esnan ku ta kere e bèrdat
no okupá nan mes den e obra aki, pensando di gana sèn. Señor
lo tira Su maldishon riba e plaka asina ganá; mas lo ta loke e
ta plama ku loke e ta rekohé (Manual for Canvassers, página
51-53. Aña 1902).
Kolportá pa plama e lus
Den e tempu aki kosnan komun ta wòrdu alabá
i hasí grandi. Nan ta pidi loke por kria sensashon i produsí
benta. E pais (USA) ta inundá di publika-shonnan ku no tin ningun
balor, ku a wòrdu skirbi pa haña sèn, miéntras
ku e bukinan balioso no ta |
|
|
|
|
|
Página
164 |
|
|
wòrdu bendé ni lesá. Esnan ku ta manehá
(200) e literatura di sensashonnan aki, ta
hasié, pasobra nan por gana un salario mas haltu, nan ta pèrdiendo
un bunita oportunidat di hasi bon. Tin batayanan pa bringa pa konkista
atenshon di hòmber i muhénan, i pone nan interesá
den e bukinan bèrdaderamente balioso ku tin Beibel komo base; i
lo ta un obra ainda mas grandi pa haña obreronan honrado i respetuoso
di Dios pa drenta den e kampo pa kolportá ku e bukinan aki ku e
propósito di plama e lus (Testimonies, tomo 5, página
401,402. Aña 1885).
(201) |
|
|
|
|